Aile Tutumları Gençlerin Davranışlarını Nasıl Etkiler?
Gencin ilk temas içinde bulunduğu yer ailesidir. Aile tutumları, çocukların/gençlerin gelişimi için hayat boyu önem taşır. Aile çocuğu/genci yetiştirirken nasıl bir tutum izlediyse çocuk/genç onu takip eder. Örneğin, aşırı koruyucu aile tutumunda aile çocuğunun yapacağı işleri onun adına kendisi yapar. Bunun sonucunda, genç çevresindeki kişilere aşırı bağımlı olma eğilimi geliştirebilir. Kendisine güveni olmayan biri olmaya daha yatkındır. Bağımlı olan genç içe kapanıktır ve utangaçtır.
Aşırı hoşgörülü anne baba tutumunda aile içi sınırlar önemsenmez. Bunun sonucunda çocukta/gençte, aşırı hoşgörünün getirdiği sınırsızlık, sorumsuzluk ve bencillik görülebilir. Bir süre sonra evi kendi yönetir. Sosyal uyumda güçlük çektiklerinden dolayı mutsuz bir yetişkin adayı olabilirler.
Mükemmelliyetçi aile tutumunda aile çocuğun/gencin duygularını anlamadan her şeyin en iyisi olsun ister. 98 puan alınan bir sınav notunda "neden 100 alamadın?" gibi yaklaşırlar. Bunun sonucu bireyde, sürekli yüksek beklentiler oluşabilir. Karşısındakinin istekleri karşılayamıyorsa kendini başarısızlığa uğramış hisseder ve yetersizlik duygusu gelişebilir. Birey nasıl olsa yapamıyorum düşüncesiyle öyleyse neden deneyeyim düşüncesine daha çok kapılır. Kişiye kapasitesinin üstünde beklentiler yüklenince çocukta/gençte aşağılık kompleksi oluşur. Kendi iç dünyasında sürekli çatışma halinde olan birey mutsuz ve doyumsuz olur. Kendi iç güdüleri ile kurallar arasında sıkışıp kalırken bir yandan da sürekli sevgi ve nefret karışımı ikircikli duygular yaşar.
İlgisiz aile tutumunda çocuk /genç; çoğunlukla ihmal edilmiştir ve yetişkin rolü almada zorlanır, kendini değersiz hisseder, kendisine olan saygısı gelişmez, olumlu olumsuz davranışların ayrımını yapmakta zorlanır, kuralları reddeder, ya içe kapanıktırlar ya da saldırgandırlar.
Reddedici aile tutumunda çocuğun yaptıkları sürekli eleştirilir. Çocuğun/ gencin iyi yönleri değil kötü yönleri dile getirilir. Bunun sonucu çocukta /gençte; güvensizlik, saldırgan davranışlar, suça yönelik davranışlar görülür.
Tutarsız aile tutumunda, bu tip ailelerde disiplin vardır ama belirsizdir. Tutarsızlık anne babanın çok farklı eğitim anlayışına sahip olmasından kaynaklanabilir. Bunun sonucu genç ; yetişkinliğinde davranışlarını çevresindekilere göre ayarlar, sürekli tedirginlik ve gerginlik yaşar, ne yapacağına karar veremez. Seçimleri tutarsız olabilir.
Baskıcı – otoriter aile tutumunda kurallar zinciri vardır . Çocuk/genç ayrı bir birey değildir. Kurallara uyulmadığında orantısız cezalar verilir. Bunun sonucu kişide; çekingen, başkalarının etkisinde kalabilen aşırı hassas yapı olabileceği gibi isyankar, kendine ve başkalarına zarar verebilen, suça yönelik davranışlar görülebilir.
Demokratik aile tutumunda, aile çocuklarına kabul edici ve sevgi dolu yaklaşır. Onun yaşayarak öğrenmesine izin verirler, ayrı bir birey olarak kabul ederler ve yaşına, durumuna uygun seçenekler sunarlar. Çocuğun/gencin ilgilerini göz önünde tutarak yeteneklerini geliştirecek ortamı hazırlar. Böyle yetişen çocuklar , sağlıklı, sosyal uyum kurabilen, işbirliğine hazır, arkadaş canlısı, yaratıcı, bağımsız, başarılı, duygusal yönden dengeli ve mutlu bireylerdir.